- Mesajlar
- 1,941
Budacılık, İS ilk yüzyıl içinde - Hıristiyanlığın Akdeniz yöresinde yayılmaya başladığı sırada - İmparator Ming-tinin zamanında Çin'e girmiştir. Söylenceye göre imparator düşünde, Buda olarak yorumlanan altın bir tanrı heykelini sarayının üstünde süzülürken görmüş ve bu düşün etkisi altında kalarak Budacı keşişleri Hindistan'dan ülkesine getirtmiş. Zaman zaman kovulmalarına karşın bu keşişlerin sayısı gün geçtikçe artmış. Yine aynı dönemde Budacı hacılar da Çin'den Hindistan'a yolculuk etmeye başlamışlar. Böylece Hint ve Çin kültürü arasında bir köprü kurulmuştur. Hint Budacı klasik yazınından Çinceye çeviriler yapılmış ve bu sayede Hindistan’da kayıp olan birkaç yapıt yok olmaktan kurtulmuştur. Budacı tapmaklar Çin mimarisini, Budacı resim ve heykeller de Çin resim ve heykel sanatını derinden etkilemiş ve zenginleştirmiştir. Zamanla Hint Budacılığının bütün akımları Çin'e sokulmuş, ancak yalnızca, Çin halkının kişilik yapısına uygun olan ya da ona uymayı başaran Budacı akımlar kalıcı olabilmişlerdir. Bu elemeyle - özellikle bunu vurgulamak gerekir - Çinlilerin beğenisi, eğilimi, yatkın oldukları bakış açılan daha belirgin olarak ortaya konmuştur. Aşırıya kaçan ve uzlaşmaz bir tutumu olan akımlar Çin'de barınamamışlardır.
Çinlilerin «Altın Orta»ya yöneldiklerini, aşırı uçlan ve karşıtlıkları daha yüksek bir uyum içinde birleştirerek dengelemeye, uzlaştırmaya çalıştıklarını eski Çin felsefesini incelerken görmüştük. Bu uzlaştırma çabası Konfüçyüsçülüğün pusulası olduğu gibi, "Tao hem ortada olandır hem de olmayandır." diyen Lao Tse'de de vardır, ve Yin Yang öğretisiyle işlenerek son biçimini almıştır. Çin Ortaçağ felsefesi de, bir bakıma ayrı ayrı yönlere eğilimi olan akımların birleştirilmesi denemesi olarak nitelenebilir.
Çin'de günümüze dek yaşayabilmiş olan beş önemli Budacı akımın hepsinin de aşırılıklardan kaçındığını, günlük yaşama boş vermediğini görüyoruz. Bunlar içinde en özgün olanı da Hint Budacılığı bölümünde daha önce değinmiş olduğumuz - ve daha çok Çin düşüncesinin bir ürünü olan - Zen Budacılığıdır.
Kaynakça:İlkçağ Felsefesi / H. J. Störig
Felsefe Ansiklopedisi / Etik Yayınları
