II. Dünya Savaşı’nın başlarında Alman diktatör Adolf Hitler (1889–1945) ünlü Alman fizikçilerden bir atom bombası yapmalarını istedi. Bu silahın Alman zaferini garanti edeceğini düşünüyordu. Atom bombası yapmak için başlayan yarışta Almanların pek çok avantajı vardı. Uranyuma daha kolay ulaşabiliyorlardı. Gelişmiş bilimsel araştırma merkezleri vardı. Ayrıca yarışa iki yıl önde başlamışlardı.

Hepsinden daha önemlisi ise Nazilerinde elinde parlak bir fizikçi olan otuz yedi yaşındaki Werner Heisenberg (1901–1976) vardı. Nazi bomba projesi Uranverein’in yönetimine getirilmişti. 20. yy’ın en büyük bilimsel zekalarından biri olarak görülen Heisenberg yirmi altı yaşında Almanya’nın en genç fizik profesörü oldu. Otuz bir yaşında Nobel ödülü kazandı.

Bütün avantajlarına rağmen Naziler asla atom bombası yapmayı başaramadılar. Tarihçiler bu noktada önemli bir ihtimalin üzerinde durmaktadır. Acaba Heisenberg bilerek mi başarısız olmuştu? Eğer öyleyse, kibirliliği ile tanınan fizikçi dünyayı Nazilerin zaferinden tek başına kurtarmış mı oluyordu?

Heisenberg Bavaria’da doğdu. Liseden en başarılı öğrenci olarak mezun oldu. Yüksek matematiği kendi kendine öğrendi. Danimarka’da Niels Bohr’un (1885–1962) yanında fizik çalışmak için burs kazandı. Pek çok genç Alman gibi o da ülkesinin I. Dünya Savaşı’nda yenilmesinin ardından sağcı politikacılara katıldı. Alman Gençlik Hareketi’ne üye oldu. Bu grup, Almanya’nın yeniden büyük bir devlet olması için 3. Reich’a ihtiyaç olduğunu savunan faşişt bir yapıydı.

1930’larda ABD ve Avrupa’da dersler verdi. Bu dönemde pek çok bilim insanı Nazi Almanyası’ndan kaçmaya çalışıyordu. Heisenberg de bazı Naziler tarafından saldırıya uğradı. Yahudi fizikçilerin teorilerini öğrettiği söyleniyordu.

Kimilerine göre Heisenberg bomba projesini bilerek ağırdan almıştı. 1941 yılında eski hocası Bohr ile Kopenhag’daki bir toplantıda karşılaştıklarında bomba ile ilgili bazı ahlaki endişelerinin olduğunu söyleyecekti. Kimi tarihçilerse onun böyle bir şey söylediğini reddediyorlar. Ancak ne olursa olsun, buna inansa da inanmasa da Heisenberg bir yıl sonra Naziler’i atom bombası yapmanın pratik bir çözüm olmadığına ikna etti.

Savaştan sonra Müttefikler tarafından yakalandı. İngiltere kırsalında bir malikanede altı ay boyunca sorgulandı. Serbest kalınca Almanya’ya döndü ve yetmiş dört yaşında öldü.

Ek Bilgiler

1- Heisenberg, Albert Einstein (1879–1955) ile ilk kez 1924 yılında tanıştı. Yaşlı fizikçi yirmi üç yaşındaki gençten çok etkilenmişti. 1928 yılında onu Nobel’e aday gösterdi.

2- ABD, Naziler’in bomba projesinden dolayı çok endişeliydi. Öyle ki 1944 yılında Heisenberg’i kaçırma ya da öldürme planları bile yapıldı. Bu görev için Morris “Moe” Berg (1902–1972) seçilmişti. Berg, beyzbol takımı Boston Red Sox’ın eski yakalayıcılarındandı. CIA’in öncülü olan “Stratejik Hizmetler Ofisi”ne casus olarak alınmıştı. Heisenberg’in konuşma yapacağı İsviçre’ye gitti. Berg, salona dolu bir silahla gizlice girmeyi başardı. Heisenberg atom bombasından hiç bahsetmeyince onu öldürmekten son anda vazgeçti.

3- 1941 yılında Bohr ve Heisenberg’in buluşması bir oyuna konu oldu. İngiliz Michael Frayn (1933–) tarafından yazılan “Kopenhag” isimli oyun 2000 yılında en iyi oyun dalında Tony Ödülü’nü aldı.
 

Çevrimiçi Üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

Forum İstatistikleri

Konular
1,554
Mesajlar
2,334
Üyeler
24
Son Üye
Tabu
Üst