Mikhail Gorbaçov (1931–) SSCB’nin son lideriydi. Can çekişmekte olan ekonomi, askerileşmiş dış politika ve baskı altındaki sivil toplum gibi alanlarda reformlar yaparak ülkesini kurtarmaya çalıştı. Ancak Gorbaçov’un reformları can çekişen süper gücün tamamen çökmesine neden oldu. Ülke kaosa sürüklendi ve 1991 yılının Noel günü SSCB resmen dağıldı.
Gorbaçov Rusya’nın güneybatısında doğmuştu. II. Dünya Savaşı sırasındaki Alman istilasının getirdiği acılara tanık oldu. Gençliğinde kolektif çiftliklerde çalıştı. 1950 yılında Komünist Parti üyesi oldu. 1980 yılında Polit Büro’ya katılmadan önce çeşitli devlet görevlerinde bulundu.
Leonid Brejnev’in (1906–1982) ölümü Sovyet politikasında bir karmaşa döneminin başlamasına neden oldu. Onun ardından başa geçen Yuri Andropov (1914–1984) ve Konstantin Chernenko (1911–1985) iki yıl içinde öldüler. Daha genç bir lider arayan partinin önde gelenleri 1985 yılında Gorbaçov’u seçtiler.
Gorbaçov çok büyük problemlerle karşı karşıyaydı. Hem iç hem de dış politikada yolunda gitmeyen bir sürü şey vardı. Sovyet ordusunun Afganistan Savaşı’ndaki durumu iyiye gitmiyordu. Ekonomi darmadağındı. Doğu Bloğu’ndaki bağımsızlık hareketleri Sovyet hegomanyasını tehdit ediyordu. Ronald Reagan (1911–2004) başkanlığındaki ABD, Sovyetler’e karşı daha agresif bir dış politika izlemeye başlamıştı.
Tüm bunlara yanıt olarak Gorbaçov iki reform yaptı: perestroika (yeniden yapılanma) ve glasnost (şeffaflık). Gorbaçov ekonomiyi liberalleştirip şahsi teşebbüsü yasallaştırarak ve konuşma özgürlüğünün üzerindeki engelleri ortadan kaldırarak Sovyetler Birliği’ni modernize etmenin mümkün olabileceğini düşünüyordu. Orduyu Afganistan’dan çekti ve Reagan ile silahlanmayı sınırlandıran antlaşmalar imzaladı. 1989 yılında Doğu Avrupa ülkelerinde devrim başlayınca sürecin önünde durmadı.
Ancak reformlar kıtlıklara, ayrılıkçı hareketlere ve geniş ölçekli huzursuzluğa neden oldu. 1991 yılındaki darbede Gorbaçov kısa bir süre için görevden alındı. Göreve geri döndüğünde gücü büyük ölçüde kısıtlanmıştı. Kaçınılmaz gidişatın farkına varan Gorbaçov orak çekiçli bayrağı 25 Aralık 1991 tarihinde gönderden indirdi.
Daha sonra Rus siyasetinde aktif rol oynamaya devam etti. 1996 yılında yeniden başkan adayı oldu. Dünya çapında tanınan bir devlet adamı olarak dünyayı gezdi. Pizza Hut’un reklam yüzü oldu. Politik reformu destekleyen bir vakıf kurdu.
Ek Bilgiler
1- Gorbaçov ABD’de kulağa sempatik gelen “Gorby” diye anılıyordu. Alnındaki doğum lekesi ile ünlüydü.
2- Gorbaçov 2004 yılında Rus bestekar Sergei Prokofiev’in (1891–1953) “Peter and the Wolf” (Peter ve Kurt) adlı eserinin bir versiyonunu seslendirerek “Best Spoken Word Album for Children” (En İyi Çocuk Albümü) kategorisinde Grammy Ödülü kazandı.
3- Gorbaçov eşi Raisa Maksimovna Titarenko (1932–1999) ile Moskova Devlet Üniversitesi’nde tanıştı. 1953 yılında evlendiler. Irina Mihailovna Virganskaya (1956–) adında bir kızları oldu. Virganskaya halen San Fransisco’da, Gorbaçov Vakfı’nda yöneticilik yapmakta.
Gorbaçov Rusya’nın güneybatısında doğmuştu. II. Dünya Savaşı sırasındaki Alman istilasının getirdiği acılara tanık oldu. Gençliğinde kolektif çiftliklerde çalıştı. 1950 yılında Komünist Parti üyesi oldu. 1980 yılında Polit Büro’ya katılmadan önce çeşitli devlet görevlerinde bulundu.
Leonid Brejnev’in (1906–1982) ölümü Sovyet politikasında bir karmaşa döneminin başlamasına neden oldu. Onun ardından başa geçen Yuri Andropov (1914–1984) ve Konstantin Chernenko (1911–1985) iki yıl içinde öldüler. Daha genç bir lider arayan partinin önde gelenleri 1985 yılında Gorbaçov’u seçtiler.
Gorbaçov çok büyük problemlerle karşı karşıyaydı. Hem iç hem de dış politikada yolunda gitmeyen bir sürü şey vardı. Sovyet ordusunun Afganistan Savaşı’ndaki durumu iyiye gitmiyordu. Ekonomi darmadağındı. Doğu Bloğu’ndaki bağımsızlık hareketleri Sovyet hegomanyasını tehdit ediyordu. Ronald Reagan (1911–2004) başkanlığındaki ABD, Sovyetler’e karşı daha agresif bir dış politika izlemeye başlamıştı.
Tüm bunlara yanıt olarak Gorbaçov iki reform yaptı: perestroika (yeniden yapılanma) ve glasnost (şeffaflık). Gorbaçov ekonomiyi liberalleştirip şahsi teşebbüsü yasallaştırarak ve konuşma özgürlüğünün üzerindeki engelleri ortadan kaldırarak Sovyetler Birliği’ni modernize etmenin mümkün olabileceğini düşünüyordu. Orduyu Afganistan’dan çekti ve Reagan ile silahlanmayı sınırlandıran antlaşmalar imzaladı. 1989 yılında Doğu Avrupa ülkelerinde devrim başlayınca sürecin önünde durmadı.
Ancak reformlar kıtlıklara, ayrılıkçı hareketlere ve geniş ölçekli huzursuzluğa neden oldu. 1991 yılındaki darbede Gorbaçov kısa bir süre için görevden alındı. Göreve geri döndüğünde gücü büyük ölçüde kısıtlanmıştı. Kaçınılmaz gidişatın farkına varan Gorbaçov orak çekiçli bayrağı 25 Aralık 1991 tarihinde gönderden indirdi.
Daha sonra Rus siyasetinde aktif rol oynamaya devam etti. 1996 yılında yeniden başkan adayı oldu. Dünya çapında tanınan bir devlet adamı olarak dünyayı gezdi. Pizza Hut’un reklam yüzü oldu. Politik reformu destekleyen bir vakıf kurdu.
Ek Bilgiler
1- Gorbaçov ABD’de kulağa sempatik gelen “Gorby” diye anılıyordu. Alnındaki doğum lekesi ile ünlüydü.
2- Gorbaçov 2004 yılında Rus bestekar Sergei Prokofiev’in (1891–1953) “Peter and the Wolf” (Peter ve Kurt) adlı eserinin bir versiyonunu seslendirerek “Best Spoken Word Album for Children” (En İyi Çocuk Albümü) kategorisinde Grammy Ödülü kazandı.
3- Gorbaçov eşi Raisa Maksimovna Titarenko (1932–1999) ile Moskova Devlet Üniversitesi’nde tanıştı. 1953 yılında evlendiler. Irina Mihailovna Virganskaya (1956–) adında bir kızları oldu. Virganskaya halen San Fransisco’da, Gorbaçov Vakfı’nda yöneticilik yapmakta.
