Çar 4. İvan (1530-1584) on binlerce Rus’un ölümünden sorumludur. Komşu ülkelere karşı üç savaş başlatmıştır. Elindeki bir asa ile kendi öz oğlunu bile öldürmüştür. Tarihe Korkunç İvan adıyla geçen Çar, Rusya’nın en gaddar yöneticileri arasında yer almaktadır.
Bununla birlikte, İvan’ın zalim yönetimi altında iç ve dış politika alanında önemli başarılar elde edilmiştir. İvan, merkezi yönetimin gücünü artırmış ve geleneksel Boyar aristokrasisinin iktidarını zayıflatmıştır. Ülkenin sınırlarını genişletmiştir. Aralarında Joseph Stalin’in de (1879-1953) bulunduğu pek çok kişi onun bir ulusal kahraman olduğunu düşünmektedir.
Büyük Prens 3. Vasily’nin (1479-1533) oğlu olan İvan, tahta geçtiğinde sadece üç yaşındaydı. Ailesi Rurik Hanedanı, Rusya’yı 9. yy’dan beri idare ediyordu. Çocuk bir kral olarak İvan, Boyar aristokrasisinin desteğini kazanmak için uğraştı. Ne var ki bu uğurda yaptıkları nedeniyle aristokrasinin nefretini kazanacaktı.
İvan, ilk olarak 1547 yılında evlendi. İlerleyen yıllarda altı evlilik daha yapacak ve toplam sekiz çocuğu olacaktı. Çocuklarından biri de kendi elleriyle öldürdüğü İvan İvanoviç’ti (1554-1581). Bir başka oğlu olan Fyodor İvanoviç ise (1557-1598) babasından sonra tahta geçecekti.
İktidarının ilk yıllarında çarın temel politikası içeride asillerle, dışarıda ise Tatarlar’la mücadele etmekti. 1556 yılında Tatarlar’ın karşısında büyük bir zafer kazandı. 1558 ve 1583 yıllarında Polonya ve İsveç’e karşı verdiği savaşlarda ise aynı ölçüde başarılı olamadı. Çar aynı zamanda iyi bir savaş propagandacısı ve yazardı. Bu amaçla hazırladığı broşürler, Rus edebiyatında önemli bir yere sahiptir.
1560 yılında ilk eşinin ölümünün ardından, Çar akli dengesini kaybetmeye başladı. Düşmanlarla çevrili olduğuna inanmıştı. Binlerce asili öldürdü ve topraklarına el koydu. 1570 yılında Novgorad katliamını başlattı. Bu dönemde altmış bine yakın insanın katledildiği tahmin edilmektedir.
Oğlunu öldürmesi ise 16 Kasım 1581 tarihinde gerçekleşti. O gün İvan parlak giysiler giydiği gerekçesiyle hamile gelinine saldırmıştı. Prens, karısının çığlıklarını duyunca onun yanına koştu. İvan çılgına döndü ve elindeki sopasıyla prense vurmaya başladı. Prens bilincini kaybetti ve dört gün sonra öldü. İvan bu olaydan üç yıl sonra satranç oynarken öldüğünde elli üç yaşındaydı.
Ek Bilgiler
1- İvan, çar unvanını kullanan ilk Rus devlet adamıdır. Çar, Sezar (Caesar) kelimesinden türetilmiştir.
2- Sovyet yönetmen Sergei Eisenstein (1898-1948), Korkunç İvan adında iki bölümlük bir film çekmiştir. İvan’ı eleştirel bir dille anlatan filmin ikinci bölümü, Joseph Stalin tarafından yasaklandı ve onun ölümüne kadar yayınlanmasına izin verilmedi. Filmin müzikleri klasik müzik sanatçısı Sergei Prokofiev (1891-1953) tarafından yapılmıştı.
3- Kızıl Meydan’daki, soğan şeklindeki kubbesiyle ünlü Aziz Basil Katedrali’ni İvan inşa ettirmiştir. Efsaneye göre inşaatın tamamlanmasından sonra mimarını kör ederek ondan daha güzel eserler vermesini engellemek istemiştir.
Bununla birlikte, İvan’ın zalim yönetimi altında iç ve dış politika alanında önemli başarılar elde edilmiştir. İvan, merkezi yönetimin gücünü artırmış ve geleneksel Boyar aristokrasisinin iktidarını zayıflatmıştır. Ülkenin sınırlarını genişletmiştir. Aralarında Joseph Stalin’in de (1879-1953) bulunduğu pek çok kişi onun bir ulusal kahraman olduğunu düşünmektedir.
Büyük Prens 3. Vasily’nin (1479-1533) oğlu olan İvan, tahta geçtiğinde sadece üç yaşındaydı. Ailesi Rurik Hanedanı, Rusya’yı 9. yy’dan beri idare ediyordu. Çocuk bir kral olarak İvan, Boyar aristokrasisinin desteğini kazanmak için uğraştı. Ne var ki bu uğurda yaptıkları nedeniyle aristokrasinin nefretini kazanacaktı.
İvan, ilk olarak 1547 yılında evlendi. İlerleyen yıllarda altı evlilik daha yapacak ve toplam sekiz çocuğu olacaktı. Çocuklarından biri de kendi elleriyle öldürdüğü İvan İvanoviç’ti (1554-1581). Bir başka oğlu olan Fyodor İvanoviç ise (1557-1598) babasından sonra tahta geçecekti.
İktidarının ilk yıllarında çarın temel politikası içeride asillerle, dışarıda ise Tatarlar’la mücadele etmekti. 1556 yılında Tatarlar’ın karşısında büyük bir zafer kazandı. 1558 ve 1583 yıllarında Polonya ve İsveç’e karşı verdiği savaşlarda ise aynı ölçüde başarılı olamadı. Çar aynı zamanda iyi bir savaş propagandacısı ve yazardı. Bu amaçla hazırladığı broşürler, Rus edebiyatında önemli bir yere sahiptir.
1560 yılında ilk eşinin ölümünün ardından, Çar akli dengesini kaybetmeye başladı. Düşmanlarla çevrili olduğuna inanmıştı. Binlerce asili öldürdü ve topraklarına el koydu. 1570 yılında Novgorad katliamını başlattı. Bu dönemde altmış bine yakın insanın katledildiği tahmin edilmektedir.
Oğlunu öldürmesi ise 16 Kasım 1581 tarihinde gerçekleşti. O gün İvan parlak giysiler giydiği gerekçesiyle hamile gelinine saldırmıştı. Prens, karısının çığlıklarını duyunca onun yanına koştu. İvan çılgına döndü ve elindeki sopasıyla prense vurmaya başladı. Prens bilincini kaybetti ve dört gün sonra öldü. İvan bu olaydan üç yıl sonra satranç oynarken öldüğünde elli üç yaşındaydı.
Ek Bilgiler
1- İvan, çar unvanını kullanan ilk Rus devlet adamıdır. Çar, Sezar (Caesar) kelimesinden türetilmiştir.
2- Sovyet yönetmen Sergei Eisenstein (1898-1948), Korkunç İvan adında iki bölümlük bir film çekmiştir. İvan’ı eleştirel bir dille anlatan filmin ikinci bölümü, Joseph Stalin tarafından yasaklandı ve onun ölümüne kadar yayınlanmasına izin verilmedi. Filmin müzikleri klasik müzik sanatçısı Sergei Prokofiev (1891-1953) tarafından yapılmıştı.
3- Kızıl Meydan’daki, soğan şeklindeki kubbesiyle ünlü Aziz Basil Katedrali’ni İvan inşa ettirmiştir. Efsaneye göre inşaatın tamamlanmasından sonra mimarını kör ederek ondan daha güzel eserler vermesini engellemek istemiştir.