Basit

Basit, mantık ve felsefede (1) bölünemez olanı veya karmaşık olmayanı; (2) bileşik olmayıp tek bir unsurdan meydana geleni; (3) analizi, icra ya da uygulaması yoğun bir zihinsel çaba gerektirmeyeni; (4) ilk ya da temel olanı; ve nihayet (5) başka bir şeye indirgenemez olanı tanımlayan sıfattır.​

​

Buna göre, atomcu öğretinin atomu, bölünemez, parçaları olmayan bir şey olarak basittir. Tektanrı dinlerin Tanrı'sı da, parçaları olmamak, öz ve varoluştan mürekkep bulunmamak anlamında basittir. aynı şekilde, Leibniz'in evrenin güç birimleri olan monadlardan meydana geldiğini savunan monadolojisinde, monadlar, parçalanamayan basit tözlerdir, çünkü evrendeki bileşik cisimlerin varolabilmesi için, basit tözlerin varolması gerekir.​

​

Descartes işte bu çerçeve içinde, tanımları bilinmeden birbirinden ayırt edilebilen ve kendi başlarına bilgisi edinilebilen ruhsal veya cisimsel öge ya da özlere basit doğalar adını vermiştir. O insan zihninin bir imgeye başvurmadan düşünebildiği bilgi, kuşku ve bilgisizlik gibi düşünsel basit doğalar'ı ve şekil, yer kaplama, hareket gibi, ancak cisimlerde tanınıp bilinen cisimsel basit doğalar'ı ve nihayet varoluş, birlik ve süre gibi, hem cisimsel ve hem de ruhsal şeylere uygulanan karma doğalar'ı birbirinden ayırır.​

​

Öte yandan, "kırmızı" gibi, başka bir özelliğe indirgenemeyen, daha fazla analiz edilemeyen ve yalnızca kendisine işaret edilmek suretiyle, tanımlanabilen ya da bilinebilen bir özelliğe basit sıfat ya da yüklem adı verilir. Nihayet, önermeler yapı bakımından sınıflandığında, birden fazla basit önermeden meydana gelen bileşik önermenin tersine, bir özne, bir yüklem ve bir kopula ya da bağlaçtan meydana gelen önerme basit önerme olarak tanımlanır. Buna göre, basit önerme, bir yüklemin basit bir biçimde, yani koşulsuz olarak ya da herhangi bir kayıt olmadan veya önermenin terimleri arasında zorunlu bir bağıntıyı gerektirmeksizin, bir özne hakkında tasdik ya da inkâr edildiği, bir özne, bir yüklem ve bir kopuladan oluşan önermedir.​

​

D. ÖZLEM, Mantık: Klâsik/Sembolik Mantık, Mantık Felsefesi, 6. baskı, 1999.​

​

Felsefe Ansiklopedisi / Etik Yayınları​

​

Ayrıca, bkz., ATOMCULUK, BASİTLİK İLKESİ, LEIBNIZ.​