- Mesajlar
- 1,941
Barbara klâsik mantıkta, Latince hatırlatıcı (mnemonik) terimlerle simgeleştirilmiş, geçerli kategorik kıyas formunu gösteren bir mod ya da kalıptır. Bu, en kuvvetli geçerli bir kategorik kıyas formu ya da yetkin tasım biçimi olarak bilinir. Bunun nedeni hem kıyasın I. şekli üzere olması hem de tümel olumluyu (A) sonuç olarak vermesidir. Bunda geçen sesli harfler yani A A A sembolleri kıyasın modunu gösterir. Buna göre kıyas, şu örnekte görüldüğü gibi, hem öncülleri hem de sonucu tümel olumlu olan, I. şekilden bir kıyastır.
Her O B dir; A Her insan ölümlüdür;
Her K O dır; A Her Türk insandır;
Her K B dir. A Her Türk ölümlüdür.
Öncüllerde konulmuş olanın dışında hiçbir şeye muhtaç olmadığı ve açıkça sonuç verdiği için Aristoteles tarafından mükemmel olarak değerlendirilen I. Şeklin, diğer şekillere göre üstün olduğu mantıkta tartışılmamaktadır. Barbara, diğer modlara göre fazla kullanılır. I. şekilden olan kıyas açık, akla ve tabiata uygun, mantıksal olarak sağlam ve kendi kendilerine yeterli olduklarından dolayı diğer şekiller için temel kıstastırlar. Bunun için, diğer üç şeklin sonuçlarının kanıtlanması, o şekilleri I. şekle (yani başta Barbara olmak üzere, Darii, Celareut ve Ferio'ya) indirgeme (irca) yoluyla olur.
A. BRODY, “Logical Terms, Glossary οΓ, The Encyclopedia of Philosophy, C. V, London, 1972; I. EMİROĞLU, Ana Hatlariyla Klasik Mantık, Bursa, 1999; N. ÖNER, Klasik Mantık, Ankara, 1982; D. Özlem, Mantık, İstanbul, 1991.
Felsefe Ansiklopedisi / Etik Yayınları
Ayrıca bkz., KIYAS, KLASİK MANTIK.
