- Mesajlar
- 1,941
Ali Abdurrazık 1888-1966 yılları arasında yaşamış Mısırlı bir İslam modernisti ve reformcusudur. Kuzey Mısır'da Minya'da doğmuş olan Abdürrazık, 1912 yılında Kahire'deki EI-Ezher Üniversitesi'nden mezun olmuş, 1913-14 yılları arasında da Oxford Üniversitesinde hukuk tahsil etmiştir. Ülkesine döndükten sonra hakimlik görevine getirilmiş, fakat cesur ve reformist düşünceleri nedeniyle kısa bir süre sonra görevinden uzaklaştırılmış, EI-Ezher uleması tarafından mahkûm edilince de unvanları elinden alınmıştır. O uzun yıllar boyunca yurtdışında kalmış, bir ara itibari kısmen de olsa iade edilince, 1947 yılında Arap Birliği Akademisi'ne üye yapılmıştır.
Abdürrazık'ın İslam ve İktidarın Kaynakları konulu olan 1933-34 yılında Fransızcaya tercüme edilmiş olan iki eseri bulunmaktadır.
Onun düşüncesinin merkezinde halifelik problemi bulunur. İşe hukuk ile politika arasındaki bağa ilişkin bir incelemeyle başlayan Abdürrazık'a göre, hem İslamm geçmişinde ve hem de mevcut İslamda iktidar ve egemenliğin hukukî temelini doğru anlamak için halifeliği anlamak zorunlu gibi görünmektedir. İnsanî gerçekliğin daha iyi ve doğru algılanabilmesi için Arapların politika bilmine ilişkin araştırmaya duydukları ihtiyaca işaret eden Abdürrazık, halifeliğin Mustafa Kemal tarafından ilgası (1924) hareketini gördükten sonra, halifeliğin Kuran'da da cemaatin mutabakatında da bir temeli bulunmadığını savunmuştur. Bu iki düşünceden, yani sırasıyla halifeliğin İslamiyetin zorunlu bir parçası olmadığı ve peygamberin misyonunun salt tinsel bir misyon olduğu düşüncelerinden hareketle de, dinin hükümet ve politikayla hemen hiçbir ilişkisinin olmadığını öne sürer. Onun bu seküler yaklaşımına İslam hukukunun geleneksel hocaları tarafından şiddetle karşı çıkılmış ve ayni yaklaşım onun marjinalleştirilmesine, etkisinin çok sınırlı kalmasına yol açmıştır.
C. Adams, İslam and Modernism in Egypt, London, 1933.
M. Colombe, l.'Evoltıtion de l'Egypte, Paris Maison neuve, 1951.
A. Hourani, Arabic Thought in the Liberal Age, London, Oxford University Press, 1970.
E. Rosenthal, Islam in the Modern National State, Cambridge: Cambridge University Press, 1965.
Ayrıca bkz., ÇAĞDAŞ İSLAM DÜŞÜNCESİ, İSLAM FELSEFESİ, İSLAM GELENEKÇİLİĞİ, İSLAM MODERNİZMİ.
Kaynak: Felsefe Ansiklopedisi / Etik Yayınları
