Benjamin Franklin (1706-1790) bilime büyük katkılarda bulunmuş ilk Amerikalılardan biridir. Pratik zekası, Amerikan Devrimi’ne olan desteği ve yaptığı elektrik deneyleri ile ünlüdür. Çok sayıda icat yapmıştır. Bunların arasında iki odaklı lensler, paratoner ve franklin sobası da bulunmaktadır. Buluşları ve muzip kişiliği onu uluslararası üne sahip bir insan ve adeta bir ulusun beden bulmuş hali konumuna getirmiştir. Boston’da doğan Franklin, bir gazete yayımcısı olan ağabeyinin yanına çırak...
Kimileri tarafından bilim tarihin en etkili şahsiyeti olarak kabul edilen İsaac Newton (1643-1727) matematik, fizik ve astronomi alanlarında büyük bir yenilikçiydi. İlk çalışan teleskobu icat etmesi ve yer çekimi teorisini ortaya atışı yaptığı en ünlü bilimsel katkılardır. Ayrıca modern matematiğin kurucuları arasında yer almaktadır. Newton, İngiltere kırsalındaki bir çiftlikte dünyaya geldi. Aynı yıl İngiltere’de iç savaş başlamıştı. Savaş ve sonuçları çocukluk dönemini şekillendirdi. Sık...
Aldığı eğitim düşünülürse Christiaan Huygens’in (1629-1695) Avrupa’nın en büyük bilim adamlarından biri olması çok da şaşırtıcı değildir. Hollandalı bir diplomat olan babası, Rene Descartes’in (1596–1650) yakın bir arkadaşıydı. Descartes sık sık Hague’deki evlerini ziyaret ediyor ve genç Huygens’e dersler veriyordu. Bir başka aile dostları matematikçi Marin Mersenne (1588–1648) ise geleceğin bilginine mektupla bulmacalar gönderiyordu. Leiden Üniversitesi’nden mezun olan Huygens, yirmi altı...
Athanasius Kircher (1601–1680) çok çeşitli konularla ilgili kırktan fazla kitap yazmıştır -hayattaki tek amacı her şeyi bilmek olan cesur ve gözüpek bir bilgin için oldukça yerinde bir davranış... Rönesans döneminin ideal bir örneği olan Kircher, on iki dil biliyordu. Tarihin ilk Antik Mısır uzmanıdır. İlk bilimkurgu romanını o yazmıştır. Vezüv Yanardağı’nın dumanlı kraterine inerek volkanlar üzerine çalışmalar yapmıştı. Öğrenme aşkını belki de en net biçimde 1669 yılında yayınladığı kitabı...
Pierre de Fermat (1601-1665) modern matematiğin geliştirilmesine önemli katkıda bulunan Fransız bir avukat, politikacı ve matematikçiydi. Kendisi günümüzde daha ziyade “Son Teorem”i ile anımsanmaktadır. Bu, 1994 yılında çözülene kadar en gelişmiş beyinleri yüzlerce yıl meşgul etmiş basit görünümlü bir matematik problemidir. Fermat, Fransa’nın güneyindeki küçük bir kasaba olan Beaumont-de-Lomagne’da doğdu. Bordeaux ve Orleans üniversitelerine gitti. Matematik ve hukuk eğitimi aldı. 1631...
Bir matematikçi ve astronom olarak eğitilen Christopher Wren (1632-1723) 1666 yılındaki büyük yangından sonra Londra’yı yeniden inşa eden mimar olarak ün kazandı. Aralarında Aziz Paul Katedrali’nin de bulunduğu düzinelerce yapının inşasında rol oynadı. Yangından sonra şehrin mimari yenilenmesindeki sorumluluk neredeyse tamamen ona aittir. Wren’in Londra’daki mezarında yazanlar bu durumu çok net bir şekilde ifade etmektedir: “Okuyucu, eğer bir anıt arıyorsan etrafına bak.” Wren Oxford’a...
William Harvey (1578-1657) insan dolaşım sisteminin ilk bütünlüklü betimlemesini yapan Batılı doktordur. Buluşları ve bunları kanıtlamak için yaptığı hayvan deneyleri tıp bilimini ve biyologların araştırma yöntemlerini sonsuza dek değiştirmiştir. Harvey, Kent’teki Folkestone’da dünyaya geldi. Dokuz çocuğun en büyüğüydü. Babasının bir nakliye işi vardı. Aynı zamanda kasabanın belediye başkanıydı. Ailesi onu 1593 yılında Cambridge’e gönderebilecek kadar refah içerisindeydi. Yirmi yaşında...
Astronom Johannes Kepler (1571-1630)’in yaşadığı dönemde Almanya dini mücadeleler, sosyal karmaşa ve politik kaosla boğuşuyordu. Bazıları doğrudan ailesini hedef alan saray darbeleri, köylü ayaklanmaları ve cadı avlarıyla geçen bir ömrü oldu. Tüm bu talihsizliklere rağmen Kepler, gezegen hareketlerinin modern bilimsel açıklamasını yapmayı başarmıştır. Kepler Almanya’nın güneybatısındaki Swabia bölgesinde mütevazi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası “ahlaksız, kaba ve huysuz bir...
Tanrı’nın gerçekten var olup olmadığını bilmek imkansızdır. Yine de ona inanarak insan kendisini garanti altına alabilir. Zira Tanrı gerçekten varsa, cehennemde sonsuza dek kalmaktansa cennete gitmek daha akıllıca bir tercih olacaktır. Bu mantık yürütme “Pascal Bahsi” olarak bilinen sofistike argümanın kısa bir özetidir. Fransız bilim adamı ve matematikçi Blaise Pascal’ın (1623-1662) adıyla anılmaktadır. Pascal’ın ölümünden sonra felsefi eserinin bir parçası olarak yayınlanmıştır. Bu bahis...
Yaşadığı dönemde Danimarka’nın en zengin adamlarından biri olan Tycho Brahe (1546-1601), batıl inanç sahibi, fevri birisi olarak, alışılmış bilim adamı tiplemesinden oldukça uzaktır. Buna rağmen gözlemevinde onlarca yıl boyunca yaptığı çalışmalar sayesinde, yıldız ve gezegenlerin hareketleri ile ilgili döneminin en kesin ölçümlerini ortaya koyabilmiştir. Modern astronominin kurucularından biri olarak kabul edilmektedir. Günümüzde İsveç sınırları içerisinde kalan Scania’da dünyaya geldi. Hem...
Astronom Nicolaus Kopernik (1473-1543), Dünya’nın Güneş’in etrafında döndüğünü iddia eden eski evren teorisini yeniden dile getiren ilk modern çağ düşünürüdür. Yazıları, evren çalışmalarında bir devrim yaratmış, İsaac Newton (1643-1727) ve Johannes Kepler’i (1571-1630) etkilemiştir. Fikirleri, hakim kilise inancıyla ters düşmesine sebep olmuştur. Şüphesiz ki bu, hayatı boyunca bir kilise görevlisi olarak çalışan bir adam için son derece ironik bir kaderdi. Kopernik, Polonya’daki Torun’da...
Hareketli baskı makinasının mucidi Alman zanaatkar Johannes Gutenberg (1398-1468), çok sayıda kitabın geniş kitlelere ulaşmasının önünü açtı. Tahta bir çerçeve ve bir dizi kurşun ve bakır harften oluşan matbaa makinasının insanlık tarihi üzerindeki etkisi çok büyük oldu. Bir yüzyıl içerisinde makinanın yaygınlaşmasıyla birlikte kitaplar yeni baskı sistemiyle yayınlanmaya ve kitlesel olarak üretilmeye başlandı. Bu ise Avrupa çapında yaşanacak entelektüel ve dini bir devrimi ateşleyen ilk...
Denizci Henry olarak da bilinen Prens Henry (1394-1460), 15. yy’da yapılan ilk Atlantik yolculuklarından bazılarını organize eden bir Portekiz asilzadesiydi. Onun gezileri, Portekiz’i önemli bir deniz gücü haline getirdi. Gemi inşaatında kaydedilen teknolojik yeniliklerden yararlandı. Daha sonra Hindistan ve Yeni Dünya’ya gidecek olan denizcilerin yolunu açacak keşifler yaptı. Tüm bunlara rağmen Henry aynı zamanda Afrika köle ticaretinin kurucuları arasındadır. Köle ticareti, Portekiz...
Thomas Bradwardine (1290-1349), sahip olduğu derin bilgi sayesinde şiirlere konu olmuş, kralların beğenisini kazanmış ve çağdaşı bilginler tarafından alkışlanmıştır. Muhtemelen yaşadığı dönemin en bilgili adamı olan Bradwardine, en sonunda teoloji, matematik, fizik ve diplomasi dallarındaki uzmanlığını gösteren bir unvanla ödüllendirilmiştir: doctor profundus. Bradwardine, 1321 yılında Oxford’dan mezun oldu. Üniversite’nin Merton Koleji’nde akademisyen olarak çalışmaya başladı. Entelektüel...
Tanrı dünyayı temelleri üzerine yerleştirmiştir. Dünya bu yüzden asla hareket edemez. — Psalms 104:5 Evet, ama yine de dönüyor. — Galileo Galilei Nicolaus Copernicus (Kopernik 1473-1543), Dünya’nın Güneş’in etrafında döndüğünü keşfetti. Ne var ki ölüm döşeğine gelene kadar bu aykırı düşüncesini yayınlamaya cesaret edememişti. İtalyan bir astronom ve fizikçi olan Galileo Galilei (1564-1642) ise bu düşünceyi kamuya açıklamış ve sonuçlarına katlanmak zorunda kalmıştır. Bir sapkın ve Roma...
Suriyeli bir hekim olan İbn-i Al-Nafis (1213–1288), pulmoner dolaşım sistemini tarihte ilk defa açıklayan kişidir. Mısır Sultanı’na doktorluk yapmış, Orta Çağ’ın en önemli tıbbi otoriteleri arasında yer almıştır. Ayrıca son derece etkili seksen ciltlik tıbbi bir aksiklopedi hazırlamıştır. Tamamlamaya ömrünün yetmediği diğer yüzden fazla cilt için de notlar hazırlamıştır. İbn-i Al Nafis, Şam’da doğdu. Şehirdeki bir hastanede tıp eğitimi aldı. İlk kitabı Anatomi Üzerine’yi henüz yirmili...
Efsanevi bir dahi olan düşünür Leonardo da Vinci (1452-1519), Rönesans’ın neredeyse bütün bilim dallarında uzman olmuştu. O bir mühendis, matematikçi, kaşif, mimar, anatomi uzmanı ve yazardı. Üstelik bu alanların hepsinde de başarılıydı. Ancak o esas olarak ressamlığı ile tanınmaktadır. Asil bir İtalyan kadınını (Mona Lisa) çizdiği enigmatik portresi ile dünya çapında bir ün kazanmış ve Batı sanat tarihine bir başyapıt kazandırmıştır. Toskanalı bir köylünün evlilik dışı çocuğu olan...
Daha ziyade takma adı “Fibonacci” ile tanınan Leanordo Pisano (1170-1250), hayatının büyük bölümünü Piza şehrinde geçirmiş İtalyan bir matematikçidir. Arap-Hindu sayı sisteminin ve ondalık gösterimin Batı’da yaygınlaşmasında çok önemli bir rol oynamış ve Orta Çağ matematiğinin gelişimine katkıda bulunmuştur. Fibonacci esas olarak “Fibonacci dizisi” ile tanınmaktadır. Bu matematiksel konsept hem bir çocuğun anlayabileceği kadar basit hem de teorik sonuçlarını matematikçilerin yüzlerce yıldır...
Jeolojiden şiire kadar çok farklı konularla ilgilenen bilge bir kişi olan Shen Kuo (1031-1095), Orta Çağ Çini’nin önde gelen düşünürleri arasında yer almaktadır. Pusulanın mucidi olduğu tahmin edilmektedir. Topoğrafyada zaman içinde meydana gelen değişimleri doğru bir biçimde tasvir etmiştir. Çinli denizcilerin kullandığı astronomik araçları geliştirmiştir. Shen Kuo, Hangzhou şehrinde doğdu. Annesi tarafından eğitildi. Babası üst düzey olmayan bir devlet görevlisiydi. Babasının sık sık...
Marko Polo (1254-1324) Venedikli bir tüccar, gezgin ve diplomattır. Asya’daki maceralarını derlediği ünlü hatıratı Il Millione’yi yazmıştır. Rönesansın en çok satanları arasına giren kitap, Batılıların hayal dünyasını etkilemiş ve Çin’in Batılılar tarafından yüzlerce yıl boyunca bolluk içinde ve gizemli bir egzotik ülke olarak algılanmasına neden olmuştur. Çoğu zaman Marko Polo’nun Seyahatleri olarak anılan kitabı, İpek yolu üzerinden Çin’e gidişini, Kubilay Han’ın (1215-1294) sarayında on...
1011 yılında Mısır halifesi, Nil Nehri’ne büyük bir baraj inşa etmesi için genç bir memuru görevlendirdi. Su baskınları ülke tarımını kesintiye uğratıyordu. Halife, inşa edilecek barajın yıllık sel baskınlarını engelleyebileceğini ummuştu. Bu iş için görevlendirdiği kişi, İbn-i Al-Haytham’dı (965-1040). Haytham o güne kadar İslam dünyasının en parlak matematikçilerinden biri olarak ün salmıştı. Baraj yapılması düşünülen alana varan İbn-i Al-Haytham, kısa sürede halifenin düşüncesinin hiç de...
Cebirin kaşifi olan Muhammed El Harezmi (780-850), bir bilgin, astronom ve teologdu. Günümüze kadar ulaşan matematikle ilgili eserleri hem İslam hem de Hıristiyan dünyası üzerinde çok büyük bir etkiye sahiptir. Diğer başarılarının yanı sıra algoritmalar düzenlemiş ve Arap sayı sistemininin dünya genelinde yaygınlaşmasını sağlamıştır. El Harezmi’nin günümüzde Özbekistan sınırları içerisinde bulunan bir bölgede doğduğu düşünülmektedir. Ne var ki hayatının büyük bölümünü o dönemler İslam...
157 yılının sonbaharında genç bir doktor, günümüzde Türkiye sınırları içerisinde yer alan Roma yerleşimi Pergamum’da prestijli bir işe alınmıştı. Şehrin gladyatörleri için hekimlik yapacaktı. Roma İmparatorluğu’ndaki gladyatör savaşları çok kanlı geçerdi. Bu nedenle görevi sayesinde doktor, insan anatomisi üzerine çalışmak için eşsiz bir olanak bulmuştu. Aelius Galenus ya da Claudius Galenus, kısaca Galen isimli bu doktorun (129-216) arenadaki ürkütücü deneyimleri, ileride yazacağı insan...
Kendisinden önceki astronomi bilgisinin sentezini yaparak jeosantrik sistemin ya da yer merkezli kuramın matematiksel ilkelerini belirleyen İskenderiyeli ünlü astronom, matematikçi ve coğrafyacıdır. M. S. 150 yıllarında yaşamış olan Batlamyus'un önemli yapıtları, Almagest [He Mathematike Syntaksis, Matematiksel Sentez]; Tetrabiblos [Quadripartium]; Coğrafya Kılavuzu [Geögraphike Hyphegesis]; Optik [Optika]; Aplosis Epiphaneias Sphairas [Küresel Yüzeylerin Düzlemleştirilmesi]; Armonika'dır...
Hurafeleri gerçek gibi öğretmek olabilecek en korkunç şeydir. — Hypatia Bir kaşif, matematikçi ve filozof olan Hypathia (370-415) antik dönemin en verimli yazarları arasında yer almaktadır. Hıristiyan bir grup tarafından öldürüldüğü sırada Mısır’daki İskenderiye’nin önde gelen sakinlerinden biri ve şehri en etkili öğretmenlerindendi. Tanınmış bir matematik öğretmeni olan Theon’un (335-405) kızı olan Hypatia antik dünyanın en önemli entelektüel merkezlerinden birinde yetişti. Büyük...
Çinli astronom, şair ve matematikçi Zhang Heng (78-139) dünyanın ilk sismografını icat ederek yaşadığı süre içinde büyük bir ün kazanmıştır. Bu alet, uzaktaki depremlerin bile tam yerinin tespit edilmesine imkan sağlıyordu. Depremlerin yaygın olduğu Çin’de, sismograf önemli bir ihtiyacı karşıladı. Bronz sismograf, yetkilileri yaşanan depremlerden haberdar ediyor ve böylece onlar da ihtiyaç duyulan bölgelere yardım gönderebiliyorlardı. Ünlü bir hikayeye göre 138 yılının Şubat ayında...
Keşifler tarihinde Cai Lun’un (62-121) adına nadiren rastlanılır. Ancak Antik Çin’de bir devlet görevlisi olan Lun’un mükemelleştirdiği kağıt, dünyayı tereddüte yer bırakmayacak bir şekilde değiştirmiştir. Kağıttan önce eski yazılar kolaylıkla dağılabilen papirüslere ya da hayvan derisinden yapılan nadir ve pahalı bir ürün olan parşömenlere işleniyordu. Çok daha ucuz ve dayanıklı olan kağıt, geniş kapsamlı kayıtlar tutmayı ve kitapların ucuza mal edilmesini mümkün kıldı. Kağıt imalatı...
Vezüv Yanardağı, 79 yılının 24 Ağustosu’nda taş ve kül fışkırtmaya başladığında çevre yerleşimlerde yaşayanlar güvenli bölgelere kaçmak zorunda kaldılar. Garip bir şekilde bir adam aksi yöne gidiyordu. Yazar Yaşlı Pliny (23-79) kaçmak yerine felaketin yaşandığı yere giderek, olan bitene yakından bakmak istemişti. Yüksek rütbeli bir Roma askeri olan Pliny, 37 ciltlik ünlü ansiklopedik eseri Historia Naturalis’i iki yıl önce yazmıştı. Şarap yapımından madenciliğe, tıptan coğrafyaya pek çok...
Bir yazar, mühendis ve asker olan Vitruvius, MÖ 80-15 yılları arasında yaşamıştır. On ciltten oluşan mimari kitabı, Roma’nın ünlü yollarının, tapınaklarının ve su kemerlerinin yapılmasında kaynak olarak kullanılmıştır. Yapı ve fizikle ilgili temel bilgilerin ve inşaatla ilgili can alıcı ipuçlarının yer aldığı De Architectura, yayınlanmasından yüzyıllar sonra bile bir rehber kitap olarak hizmet vermeye devam etmektedir. De Architectura aynı zamanda yazarıyla ilgili de temel bir bilgi...
Arşimet (MÖ 287-212) ve Altın Taç’ın hikayesi, bilimsel keşifler tarihinin en ilginç olayları arasında yer almaktadır. Efsaneye göre Syracuse Kralı, büyük matematikçiden krallığının sembolü olan mükemmel tacının gerçekten saf altından yapılıp yapılmadığını belirlemesini ister. Pratik meselelerde matematik kullanmak konusunda uzman olan Arşimet, uzun süre kralın sorusuna kafa yorar. Sonunda bir öğleden sonra banyo yaparken sorunun çözümünü bulur. “Eureka!” (Yunanca ‘buldum’) diye bağırarak...

Çevrimiçi Üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

Forum İstatistikleri

Konular
1,554
Mesajlar
2,334
Üyeler
24
Son Üye
Tabu
Üst